Houdbaarheidsdatum op levensmiddelen

Op elk levensmiddel moet een houdbaarheidsdatum staan, tenzij specifiek is aangegeven dat een houdbaarheidsdatum niet verplicht is. Bij bederfelijke producten is dat een uiterste consumptiedatum ('te gebruiken tot'). Op alle andere levensmiddelen de datum van minimale houdbaarheid ('ten minste houdbaar tot (einde)'). Een volledig overzicht van de regelgeving vind je in het Handboek Etiketering van levensmiddelen in hoofdstuk 11. Dit handboek kan je hier downloaden op de website van de NVWA.

Hieronder de belangrijkste regels voor het vermelden van de houdbaarheidsdatum

Houdbaarheidsvermelding

De houdbaarheidsvermelding moet goed lees- en vindbaar zijn. De volgende punten zijn belangrijk:

  • De verwijzing naar de vindplaats van de houdbaarheidsdatum moet concreet en duidelijk leesbaar zijn. Bijvoorbeeld gewoon afgedrukt op de sticker, of bijvoorbeeld ‘zie bovenkant fles’.
  • De datum zelf moet goed leesbaar zijn
  • De afkortingen THT of TGT zijn niet toegestaan. De termen moeten volledig uitgeschreven worden. Dus: “Ten minste houdbaar tot” tot of bij een uiterste consumptiedatum ‘te gebruiken tot’.
  • Een term als ‘beperkt houdbaar’ is te vaag. Dus concreet.

Je kunt de houdbaarheidstermijn (laten) bepalen op basis van analyses van grondstoffen en eindproducten. In de wet staat er verder niets over, maar wel dat je het moet kunnen aantonen.

Houdbaarheidsonderzoek

Wil je de houdbaarheid van jouw product wettelijk onderbouwen/aantonen? Dan is een houdbaarheidsonderzoek noodzakelijk. Normec Foodcare kan je daarbij helpen. Wil je hierover meer informatie neem dan even contact met ons op.

Meestgestelde vragen over de houdbaarheidsvermelding:

Op welke levensmiddelen moet je "Te gebruiken tot" vermelden?

De uiterste consumptiedatum moet vermeld worden op levensmiddelen die uit microbiologisch oogpunt zeer bederfelijk zijn en na korte tijd een onmiddellijk gevaar voor de menselijke gezondheid kunnen opleveren. Na deze datum mogen deze levensmiddelen niet meer verkocht worden.

In de praktijk zijn dat de producten die een maximale bewaartemperatuur – tussen 0 en 7 ⁰C hebben en slechts enkele dagen (max 5) houdbaar zijn. (bijv.: maaltijden, groentesappen, maaltijdsalades met zalm, broodjes met tartaar, producten met verse eieren bereid, etc.)

Let op: ligt de bewaartemperatuur tussen 0 en 6 ⁰C dan moet je ook vermelden dat het levensmiddel binnen een bepaald aantal dagen aankoop of na opening moet worden geconsumeerd, maar nooit later dan de uiterste consumptiedatum.

Hoe vermeld je de uiterste datum op het etiket?

Stel het is 2 januari 2023. Dan kan je de uiterste consumptiedatum op 4 manieren vermelden:

  1. Te gebruiken tot 6 januari. Bewaren bij maximaal 4⁰ Celsius. Te consumeren binnen 2 dagen na opening en niet later dan 6 januari 2023.
  2. Te gebruiken tot: zie bovenzijde verpakking. Bewaren bij maximaal 4⁰ Celsius. Te consumeren binnen 2 dagen na opening en niet later dan genoemde datum. (Op de bovenkant van de verpakking vermeld je 6 januari 2023.)
  3. Te gebruiken tot 6 januari 2023, bewaren bij maximaal 4⁰ Celsius. Te consumeren binnen 2 dagen na aankoop en niet later dan 6 januari.
  4. Te gebruiken tot: zie bovenzijde verpakking. Bewaren bij maximaal 4⁰ Celsius. Te consumeren binnen 2 dagen na aankoop en niet later dan genoemde datum. Op de bovenzijde van de verpakking vermeld je 6 januari 2023.

Wat is de wettelijke status van de term: tenminste houdbaar tot?

Tenminste houdbaar tot (datum) is de datum tot waarop het levensmiddel zijn specifieke eigenschappen behoudt als het op passende wijze wordt bewaard, tot die datum is het levensmiddel veilig en van goede kwaliteit. Theoretisch gezien mag het levensmiddel ook na deze datum nog verkocht of geconsumeerd worden. (In de praktijk zal de consument dan zegen dat je oude spullen verkoopt) Maar zoals gezegd zal het nog wel geconsumeerd kunnen worden na de bepaalde datum. Het product zal geen groot gevaar voor de gezondheid opleveren. De consument moet ogen en neus gebruiken om te bepalen of het product nog lekker is, goed van kleur etc. (minder eten weggooien).

Hoe moet je de minimale houdbaarheidstermijn vermelden?

Je kunt dit vermelden op drie verschillende manieren afhankelijk van de lengte van de houdbaarheid: Stel het is 2 januari 2023.

  1. Houdbaar korter dan 3 maanden: ten minste houdbaar tot 2 maart 2023. Of temminste houdbaar tot: zie opdruk bovenkant verpakking. Op die bovenkant moet dan 2 maart 2023 staan.
  2. Houdbaarheid tussen 3 tot 18 maanden: Ten minste houdbaar tot einde maart 2024 of tenminste houdbaar tot einde: zie bovenkant verpakking. Op de bovenkant moet dan 30 maart 2024 staan.
  3. Houdbaarheid langer dan 18 maanden: ten minste houdbaar tot einde 2024, of ten minste houdbaar tot einde: zie opdruk bovenkant. Op de bovenkant zet je dan eind 2024.
Houdbaarheid vermelding minimale houdbaarheid
   
3 maanden of korter dag en maand (jaar hoeft niet, mag wel)
3 tot 18 maanden  maand en jaar
18 maanden of langer jaar

 

Zijn bewaarvoorschriften verplicht?

Als het relevant is voor het product om de aangegeven houdbaarheid te waarborgen? Dan moet je er ook de bewaarvoorschriften bij vermelden. Zie hiervoor hoofdstuk 12 van het Handboek Etikettering, over bewaarvoorschriften en gebruiksvoorwaarden.

Is een houdbaarheidsdatum verplicht op alle producten?

De datum van minimale houdbaarheid is niet verplicht op de volgende levensmiddelen:

  • verse groenten, vers fruit, inclusief aardappelen die niet zijn geschild of gesneden of soortgelijke bewerkingen hebben ondergaan (met uitzondering van gekiemde zaden en soortgelijke producten zoals scheuten van peulvruchten waarop wel een datum van minimale houdbaarheid verplicht is);
  • Dranken met een alcoholgehalte van max 10%;
  • Azijn

Er zijn meer producten vrijgesteld, maar die zijn voor onze branche minder relevant. Een volledige lijst vind je in het Handboek Etiketering hoofdstuk 11.3.


Handboek Etikettering van levensmiddelen
Handboek Etikettering van levensmiddelen

Hulpmiddel voor het bedrijfsleven over de wettelijke verplichtingen voor de etiketten van voorverpakte levensmiddelen. Met uitleg en toelichting van de verplichte onderdelen van een etiket. De informatie over houdbaarheidsdatum op levensmiddelen staat in hoofdstuk 11